สภาพดินปนทราย ปลูกพืชอะไรถึงจะดี : ปรับปรุงดิน การทำปุ๋ย เกษตรอินทรีย์แบบพอเพียง

ดินปนทราย ปลูกอะไรดี พื้นที่การเกษตรในประเทศไทย แตกต่างกันไปตามแต่ละท้องถิ่นและภูมิภาค การทำเกษตรเพื่อที่จะได้ผลผลิตที่ดีนั้น จำเป็นต้องคัดเลือกพื้นที่เพาะปลูกด้วย

ไม่ใช่ว่านึกอยากปลูกอะไรตรงไหนก็ปลูกได้เลย ในความเป็นจริงนั้นแน่นอนว่าสามารถทำได้ แต่คุณภาพของผลผลิตจะเป็นตัววัด ว่าดินและสภาพแวดล้อมที่ทำการเพาะปลูกนั้น ดีและเหมาะสมหรือไม่ ยกตัวอย่างเช่น คิดจะปลูกยางพารา ก็ต้องมีสภาพดินที่เป็นดินร่วน ดินร่วนเหนียว หรือดินร่วนปนทราย และสภาวะแวดล้อมจำเป็นต้องมีน้ำไม่ขาด

การปลูกในสภาวะที่ไม่เหมาะสม อาจได้ผลผลิตแต่ไม่มีคุณภาพ หรือมีผลผลิตน้อยต้องใช้ต้นทุนมากขึ้น ต้องมีการปรับเปลี่ยนพันธุ์พืชเพื่อให้เหมาะ ต้องจัดการเรื่องดินและนำเพิ่มขึ้นเพื่อให้พืชเข้ากันได้กับดินในภูมิประเทศนั้นๆ โดยเฉพาะแหล่งเพาะปลูกที่มีดินทรายเป็นพื้นที่ส่วนใหญ่ในการทำเกษตรกรรม

ดินทราย ปลูกพืชอะไรได้บ้าง

ดินปนทราย ปลูกอะไรดี จากสภาพ “ดินทราย” หรือให้ดีหน่อยอาจจะเป็น “ดินร่วนปนทราย” ซึ่งโดยเฉลี่ยแล้วจะมีทรายผสมปนอยู่ในเนื้อดินมากกว่าดินปกติทั่วไป ดินประเภทนี้เป็นปัญหาหลักของเกษตรกรไม่แพ้สภาพแวดล้อมที่เป็นดินเค็มหรือดินเปรี้ยว เพราะเป็นสภาพที่ไม่เหมาะกับการปลูกพืชทั่วไปตามท้องตลาด แล้วสภาพดินทราย เหมาะกับการปลูกพืชชนิดใดกันเล่า?

คำถามนี้เหมือนเป็นปัญหาที่เกษตรกรผู้มีพื้นที่ทำเกษตรส่วนใหญ่เป็นดินทราย และอยากเพิ่มมูลค่าพื้นที่ดินของตนเองกำลังสงสัยอย่างมาก มีหลายภาคส่วนแนะนำให้ปลูกสน ยางนา หรือไม้ยืนต้นชนิดต่างๆ ทั้งสัก ยูคาลิปตัส ฯลฯ ซึ่งนั่นก็หมายความว่า พื้นที่ดินทรายที่จะเป็นแปลงเกษตรนั้น แทบไม่ได้ใช้ประโยชน์อะไรมากนัก นอกจากการปลูกไม้ยืนต้นเพื่อให้เติบโตไปอย่างเดียวดาย

เมื่อการเลือกที่จะปลูกไม้ยืนต้นเพื่อรอเก็บกินในระยะยาว และไม่ต้องเน้นในการดูแลบำรุงรักษามากนัก มักจะเป็นวิธีที่แก้ปัญหาได้ทั่วไป เพราะไม้จำพวกนี้ ไม่จำเป็นต้องมีการดูแลมาก และสามารถเติบโตเองได้ดีในทุกสภาพแวดล้อมของดิน แต่หากต้องมีในเรื่องของผลผลิตตามมา ทำให้เกิดเป็นปัจจัยในการตัดสินว่า สภาพดินทรายปลูกอะไรได้บ้าง ก็ยังติดค้างคาใจเพราะยังแก้ปัญหาได้ไม่ถูกจุด

ดินปนทราย ปลูกพืชอะไรดี

ต้นไม้หรือพืชที่สามารถเติบโตได้ดี และเหมาะสำหรับดินร่วนปนทราย หรือดินทราย ส่วนใหญ่จะเป็นพืชที่ขยายพันธุ์ได้จากเหง้า หน่อ และพืชที่หาอาหารได้เก่ง พืชทนแล้งที่ต้องการน้ำน้อย เนื่องจากดินทรายเป็นดินที่เก็บความชื้นได้ไม่ดีนัก แร่ธาตุอาหารต่างๆ มักจะไหลออกไปได้ง่ายกว่าดินทั่วไป จึงแนะนำว่าควรปลูก…

กล้วย เพราะกล้วยสามารถเติบโตได้ดีทุกสภาพดิน โดยเฉพาะในสภาพดินทราย อีกทั้งเมื่อกล้วยมีการเติบโตจนมีหน่อและต้นลูก บริเวณโคนกล้วยจะมีจุลินทรีย์ที่ที่ดีและมีประโยชน์ ที่จะช่วยบำรุงดินให้ดีขึ้นได้อีกด้วย ปลูกกล้วยเป็นพืชหลัก แล้วแซมด้วยพืชชนิดอื่นจะทำให้แปลงเกษตรในพื้นดินทรายมีการเติบโตได้ดีขึ้นมากกว่าปกติ แต่ในระยะแรกอาจต้องดูแลในเรื่อง น้ำและปุ๋ยบำรุงดิน มากกว่าปกติ
มะม่วง เพราะเป็นพืชที่สามารถปลูกในพื้นที่ดินทรายได้ แต่ควรมีเนื้อดินบ้างเล็กน้อยเพื่อใช้ในการกักเก็บแร่ธาตุในดิน ในช่วงแรกอาจให้ผลผลิตได้ไม่ดี แต่หากรากเดินได้ไกลขึ้น จะให้ผลผลิตที่ดีมีคุณภาพได้ในรุ่นต่อมา เพราะมะม่วงเป็นไม้ผลที่ชอบดินร่วนปนทราย เนื้อมะม่วงจะละเอียดรสชาติอร่อย จะมีปัญหาในเรื่องน้ำ เพราะมะม่วงในระยะสองปีแรก ต้องการน้ำในการเจริญเติบโตมาก ควรให้น้ำอย่างทั่วถึงในช่วงแรกที่ยังไม่โตมากเพื่อรอผลผลิต เมื่อตกลูกแล้ว 2-3 รุ่นก็แทบไม่ต้องดูแลอะไรมาก
มันสำปะหลัง พืชที่ไม่ต้องการน้ำมาก และเติบโตได้ดีในสภาพดินทราย หัวจะใหญ่ ยิ่งดินได้บำรุงมาก มีแร่ธาตุอาหารครบถ้วน มันสำปะหลังจะให้ผลผลิตมากกว่าการปลูกในดินทั่วไป
มะพร้าว มะพร้าวเติบโตได้ดีในพื้นที่ดินทราย แม้รากมะพร้าวจะขยายได้ไม่ไกลนักแต่ระบบรากถี่และหาอาหารได้เก่ง สามารถปลูกได้ในพื้นที่ดินเค็มได้ด้วย ในพื้นที่ดินทรายนั้น เกษตรกรควรเลือกปลูกมะพร้าวที่มีต้นสูง ไม่เหมาะกับมะพร้าวต้นเตี้ยอย่างมะพร้าวน้ำหอม เนื่องจากในช่วงระยะแรกของการเติบโตมะพร้าวต้องการแร่ธาตุมากเป็นพิเศษ และดินทรายก็ไม่เหมาะสำหรับมะพร้าวพันธุ์ต้นเตี้ยและให้ผลผลิตเร็ว
พืชอาหารสัตว์ สามารถเจริญเติบโตได้ดีพอสมควรในสภาพดินทราย เช่น หญ้าซิกแนลเลื้อย หญ้าซิก-แนลนอน หญ้ากินนี หญ้ารูซี่ ถั่วลิสงนา ถั่วเวอราโนสไตโล ถั่วแกรมสไตโล
พืชตระกูลถั่วยืนต้น ได้แก่ ถั่ว มะแฮะ ทองหลาง กระถิน
หญ้าพลิแคทูลั่ม สำหรับในบริเวณที่มีน้ำท่วมขังเป็นบางครั้งในฤดูฝนควรปลูกหญ้าพลิแคทูลั่ม นอกจากจะทนแล้งได้ดีแล้วยังมีคุณสมบัติยึดเกาะหน้าดินได้ด้วย
พืชไร่ชนิดต่างๆ ที่ไม่ต้องการน้ำมาก ปลูกได้ทุกชนิด ดูเพิ่มเติมที่ พืชทนแล้ง พืชที่ต้องการน้ำน้อย

ดินปนทราย ควรปลูกปลูกไม้ผล ไม้ยืนต้น

การปลูกควรขุดหลุมปลูกให้กว้างมากกว่าปกติ ใส่ปุ๋ยหมักหรือปุ๋ยคอกรองก้นหลุมให้มากพอ และควรปลูกพืชคลุมดินบริเวณโคนต้นไว้เพื่อลดและป้องกันการระเหยของน้ำในระยะแรก แนะนำให้มีการจัดการระบบน้ำที่เหมาะสม เช่น การฝังกระบอกดินเผา หรือตุ่มดินบริเวณโคนต้น หรือการให้น้ำแบบหยด

เปลี่ยนดินทรายให้เป็นดินร่วน

วิธีปรับปรุงดินทรายให้เป็นดินร่วน ในพื้นที่เกินเยียวยา และทดลองแล้วไม่ได้ผลผลิตใดๆ เลย อาจจำเป็นต้องมีการจัดการกับดินเพิ่มเติม เช่น การเพิ่มความอุดมสมบูรณ์ของดินด้วยอินทรีย์วัตถุลงไปในปริมาณมากๆ หรือด้วยการใช้ปุ๋ยหมัก ปุ๋ยคอก ผสมลงไปบนหน้าดินเพื่อช่วยให้ดินอุดมสมบูรณ์มากขึ้น

จุดประสงค์ในการปรับปรุงสภาพดินทราย เพื่อเพิ่มความสามารถในการเก็บแร่ธาตุอาหารให้คงไว้ในดิน และทำให้มีการอุ้มน้ำได้นานขึ้น ทำเนื้อดินให้มีการเกาะยึดตัวดีขึ้น

การใช้เทคนิค น้ำหยด หรือการขุดสระเพื่อเก็บน้ำไว้ใช้ในช่วงแรกของการปลูกพืช หากจำเป็นจริงๆ ที่ต้องมีการใช้ปุ๋ยเคมี เพราะในดินที่มีความอุดมสมบูรณ์ต่ำ และมีปริมาณธาตุอาหารพืชไม่เพียงพอ

ควรใช้ปุ๋ยเคมีร่วมด้วยตามความเหมาะสมกับชนิดพืชที่ปลูกโดยใช้ปุ๋ยเคมีที่ละลายช้า แบ่งใส่ครั้งละน้อย ใส่เป็นระยะๆ ในขณะที่ดินมีความชื้นเหมาะสมแล้วควรเลิกใช้ และควรใช้ร่วมกับปุ๋ยอินทรีย์หรือใช้ปุ๋ยเคมีตามค่าวิเคราะห์ดิน จะเป็นการแก้ปัญหาได้ดีอีกวิธีหนึ่ง

สำหรับท่านใดที่สามารถปลูกพืชที่ให้ผลผลิตได้ดีในดินทราย แล้วได้อ่านเรื่องนี้ก็อาจกลับมาบอกผู้เขียนเพิ่มเติมก็ได้ เพื่อเป็นแนวทางให้เกษตรกรท่านอื่นได้รับรู้ข้อมูลเพิ่มเติมมากขึ้น