ผักสวนครัวรั้วกินได้ ที่ควรปลูกไว้ติดบ้าน

กะเพรา

ผักยอดฮิตของคนไทยและต่างชาติบางคน รวมทั้งผู้เขียนเอง ชอบที่สุดในบรรดาอาหารมีผักเป็นส่วนประกอบ หลากหลายเมนูยอดฮิตจนกลายเป็นเมนูติดปากสิ้นคิดไปแล้ว

กะเพราเป็นผักสวนครัวที่คนนิยมบริโภค ความต้องการไม่มีวันหมด หากปลูกไว้ริมรั้วซักต้น รับรองว่า ไม่นานก็จะมีอีกหลายๆ ต้นขึ้นตามๆ กันมาเพราะเป็นผักที่ขึ้นง่าย ไม่ต้องดูแลมาก แค่รดน้ำนานๆ ครั้ง ก็ได้ใบกะเพราอร่อยๆ มาทำเมนูอาหารได้แล้ว

กะเพราสามารถปลูกได้ในดินเกือบทุกชนิด บางครั้งไม่ได้ปลูกก็ขึ้นมาเป็นดง ส่วนใหญ่นิยมปลูกตามข้างทาง ริมรั้ว ใบมีกลิ่นหอม เป็นพันธุ์ไม้ต้นเตี้ย สามารถปลูกได้ทั้งกะเพราขาว และ กะเพราแดง สรรพคุณมากมายตั้งแต่ ราก ใบ เมล็ด

หากบำรุงดินดีๆ ใบกะเพราจะใหญ่และให้รสชาติอร่อย นำเข้าครัวไปทำอาหารเมนูต่างๆ ได้อร่อยนัก

พริกขี้หนู

พริกขี้หนู เป็นอีกหนึ่งสวนครัวที่ขาดไม่ได้เลยสำหรับคนไทย เรียกว่า อยู่คู่ครัวไทยมาตั้งแต่สมัยโบราณ แม้ไม่มีอะไรจะกิน ตำพริก เกลือ กะปิ กินกับข้าวสวยร้อนๆ แกล้มกับผักสวนครัวชนิดอื่นๆ เราก็อยู่รอดกันมาแล้ว

พริกขี้หนู มีหลายสายพันธุ์ แตกต่างกันทั้งรูปร่างและความเผ็ด แต่การปลูกพริกขี้หนู ก็ไม่ได้ยาก นิยมการหว่านเมล็ดลงในแปลง กลบดินบางๆ แล้วรดน้ำให้ชุ่ม ไม่นานต้นพริกก็งอก

พริกขี้หนูเป็นพืชที่ทนแล้งได้ดี (แต่การขาดน้ำ เมล็ดพริกจะไม่ค่อยโต) การดูแลรักษาต้นพริกขี้หนู ถ้ามีความชื้นในดินสูง ควรพรวนดินให้น้ำระเหยออกจากดิน ไม่อย่างนั้นพริกจะไม่โต และเป็นโรคง่าย หากดินแห้งไปและไม่อาจให้น้ำได้อย่างสม่ำเสมอ ควรใช้วัสดุคลุมดินเพื่อช่วยรักษาความชื้น

ตะไคร้

ตะไคร้ เป็นพืชที่ขยายพันธุ์ด้วยการแตกหน่อ เติบโตง่าย น้ำท่วมก็ไม่ตาย แต่เป็นพืชที่ทนแล้งหนักๆ ไม่ได้ หากขาดน้ำ ต้นจะลีบ เหี่ยว และแห้งตายในที่สุด ตะไคร้ถือเป็นผักสมุนไพรที่นิยมนำมาใช้ในเครื่องเทศ มีความหอม สรรพคุณต่างๆ ล้วนดีหมด สำหรับครัวไทยจะขาดตะไคร้ไม่ได้เลย

ตะไคร้ มีประโยชน์ในการป้องกันหน้าดิน ปลูกไว้ข้างๆ บ่อกันการกัดเซาะของน้ำได้ดี ใบตะไคร้มีกลิ่นหอม นำมาเผาให้เกิดควันใช้ไล่ยุงได้ เป็นผักสวนครัวที่ไม่ต้องดูแลมาก แค่ดินมีความชุ่มชื้นก็จะแตกหน่อออกมามากมาย การปลูกก็ไม่ยาก เอาหน่อตะไคร้ฝังดินไว้ ไม่ต้องลึกมาก รดน้ำให้ดินชุ่มอยู่เสมอ ไม่นานก็แตกหน่อออกมาเป็นกอ

ตะไคร้เป็นพืชที่ขยายพันธุ์ด้วยการแตกหน่อ หากไม่ขาดน้ำ จะสามารถอยู่รอดได้ชั่วลูกหลานเลยทีเดียว โดยจะแตกหน่อไปเรื่อยๆ เรียกว่า ปลูกครั้งเดียวอยู่ได้ยาวๆ

มะเขือเทศ

มะเขือเทศมีหลายพันธุ์ ที่นิยมปลูกในบ้านคือมะเขือเทศสีดา นำมาทำอาหารอร่อย ทั้งส้มตำ เมนูผัด หรือแม้แต่ยำ สลัด ก็ขาดไม่ได้ อร่อยและมีคุณค่า เป็นผักสวนครัวที่กินได้ไม่มีเบื่อ

หากจะปลูกมะเขือเทศ ต้องให้น้ำสม่ำเสมอตั้งแต่เริ่มปลูกไปจนถึงเริ่มแก่ คือผลเริ่มเปลี่ยนสีจากเขียวเป็นสีแดง หรือ เหลือง (ตามสายพันธุ์) หลังจากนั้นจึงลดการให้น้ำเพื่อป้องกันผลแตก

การปลูกมะเขือเทศเพื่อรับประทานผลสด นิยมปลูกแบบทำค้าง ควรตัดแต่งกิ่งให้เหลือเพียง 1-2 กิ่งต่อต้น เพื่อให้มะเขือเทศจะได้มีผลใหญ่ การเก็บผล จะเริ่มเมื่อมะเขือเทศมีอายุประมาณ 80-90 วัน (ขึ้นอยู่กับสายพันธุ์) โดยอายุตั้งแต่เริ่มปลูกถึงเก็บผลได้ประมาณ 4-5 เดือน

มะระ

ผักตระกูลไม้เถา ชอบเลื้อยเป็นเถาวัลย์พันกิ่ง นิยมรับประทานเป็นผักเคียง โดยเฉพาะมะระขี้นก ขึ้นง่าย ไม่ต้องดูแลมาก เป็นพืชทนแล้ง แถมมะระยังจัดอยู่ในกลุ่มพืชสมุนไพร ที่มีสรรพคุณมากมายอีกด้วย

มะระ เป็นพืชผักล้มลุกลำต้นเป็นเถา ชอบดินร่วนซุย น้ำไม่ขัง นับว่าเป็นพืชผักที่อายุสั้น ซึ่งถ้าหากนับจากวันเริ่มปลูกถึงวันเก็บผล จะได้ประมาณ 45-55 วันขึ้นอยู่กับพันธุ์ที่ปลูก แต่ก่อนที่จะปลูกต้องทำความเข้าใจว่า หากต้องการจะปลูกมะระเพื่อจำหน่ายผลผลิต และเลือกพันธุ์ที่ไม่ใช่พันธุ์พื้นบ้าน จะต้องมีการเอาใจใส่ดูแลเป็นพิเศษ โดยเฉพาะในเรื่องการกำจัดแมลงศัตรูพืช เนื่องจากเมื่อแมลงเข้าทำลายแล้วจะทำให้ผลร่วง หรือแคระแกร็น ให้ผลผลิตได้ค่อนข้างน้อย

แต่มะระขี้นก สามารถขึ้นตามรั้วบ้านได้โดยไม่จำเป็นต้องปลูก เพราะสัตว์อย่างนก กระรอก ชอบกินผลมะระสุกมาก อาจกินแล้วถ่ายมูลที่มีเมล็ดมะระขี้นกไว้ตามพื้นดินรอบขอบรั้ว ตามชานเมืองที่มีพืชผักขึ้นอุดมสมบูรณ์ มะระขี้นกแทบจะไม่ต้องปลูกเลย

ตำลึง

ผักข้างรั้วที่หลายคนมองข้าม แต่รู้หรือไม่ว่า ตำลึงมีคุณค่าทางโภชนาการสูง หาไม่มีอะไรจะกิน ออกไปริมรั้ว เด็ดยอดตำลึงมาผัดหรือต้มแกงก็ยังได้คุณค่าทางโภชนาการ

ตำลึงยังเป็นเครื่องหมายของรั้วกินได้ที่หลายคนนึกถึงเป็นอันดับแรกๆ

ตำลึง โดยมากมักเห็นขึ้นเองตามธรรมชาติ แน่นอนว่าสามารถปลูกได้ง่ายมากเพียงแค่ดินมีความชุ่มชื้นเป็นอย่างดี เหมาะแก่การปลูกริมรั้วเป็นไม้เลื้อยตามรั้วบ้านได้ ตำลึงงยังเป็นสัญลักษณ์ของผักสวนครัวรั้วกินได้ที่คุ้นตา เพราะส่วนใหญ่ก็จะขึ้นอยู่แถวริมรั้วและที่รกทั่วไป 

ลูกตำลึง ผลอ่อนมีรสฝาด หากนำมาทำอาหารต้องแช่น้ำเกลือให้จับตัวก่อนนำไปปรุงเป็นอาหาร ส่วนใหญ่จะเป็นการเชื่อม ส่วนผลสุกรับประทานได้ มีรสหวานอ่อนๆ

บวบ

พืชเถา ที่เหมาะกับการทำค้าง เป็นพืชสวนอายุสั้นแต่ก็ทนแล้งได้อย่างดี คุณค่าทางโภชนาการสูง รสชาติอร่อย ทำเมนูอาหารได้หลากหลาย

บวบไทยมีหลายชนิดที่นิยมปลูก เช่น บวมเหลี่ยม, บวมหอม หรือ บวมกลม, บวมขม (เป็นบวบชนิดเดียวกับบวบหอมแต่ผลเล็กสั้นและมีรสขมมาก), บวบงู

บวบ ลักษณะพิเศษของบวบ คือ ทนแล้ง ทนฝน ไม่ค่อยมีโรคและแมลงรบกวน แต่มีข้อควรระวังคือ เมื่อแรกปลูกจนถึงขึ้นค้างจะมีแมลงชอบกัดยอด แต่พอทอดยอดขึ้นค้างแล้วก็ไม่ต้องกังวลเรื่องแมลงอีกต่อไป ปลูกง่ายไม่ต้องมีการดูแลมาก ปลูกแล้วก็ให้ขึ้นเลื้อยไปตามต้นไม้ที่เหลือก็แค่คอยเก็บผลผลิต

โหระพา และ แมงลัก

ผักสวนครัวที่เป็นอีกหนึ่งสมุนไพรที่มีกลิ่นหอมชื่นใจ หลายคนชอบทานกับก๋วยเตี๋ยวเรือ ก๋วยเตี๋ยวเนื้อน้ำตก ปลูกไว้ติดบ้านซักต้น ไม่ต้องดูแลมาก ก็มีรับประทานได้ทั้งปี

โหระพา และ แมงลัก ลักษณะของต้นโหระพาและแมงลักมีลักษณะคล้ายคลึงกับต้นกะเพรา โดยขนาดของทรงพุ่มก็ใกล้เคียงกันคือ มีความสูงไม่เกิน 60 เซนติเมตร ลักษณะต้นและใบคล้ายกัน จะต่างกันตรงกลิ่น และสีไม่เหมือนกันใบของโหระพานั้นใบเป็นมัน และหนากว่า ก้านใบและลำต้นมีสีม่วงแดง ส่วนใบของแมงลักมีสีเขียวอ่อน ก้านใบและลำต้นก็มีสีเขียวอ่อนเช่นกัน และมีขนอ่อนอยู่ตามใบและก้านดอก