ปลูกต้นไม้และทำเกษตรบนคันดิน Hugelkultur วิธีปลูกพืชแบบไม่ใส่ปุ๋ย

หมดปัญหาเรื่องพื้นที่น้ำท่วมขัง น้ำท่วมก็ไม่ตายหากเลือกที่จะปลูกต้นไม้และทำเกษตรบนคันดินเสียตั้งแต่แรก

สำหรับปัญหาเรื่องปุ๋ยและพื้นที่ไม่เหมาะกับการทำเกษตร ควรเลือกปลูกพืชผักในแบบที่แตกต่าง ซึ่งการทำเกษตรแบบนี้มีหลากหลายสารพัดวิธีที่อาจไม่มีอธิบายในเชิงวิชาการ แต่สำหรับวิธีนี้มีหลักอ้างอิงจากเกษตรกรหลายคนที่ทำสำเร็จมาแล้ว ขอเรียกง่ายๆ ว่า… “การปลูกพืชบนคันดิน” หรือ “การทำคันดินปลูกต้นไม้” โดยภาษาที่เข้าใจกันในสากลบอกไว้ว่าเป็น วิธีทำเกษตรแบบ Hugelkultur

การปลูกและทำแปลงถั่วฝักยาวแบบพอเพียง สร้างรายได้ยั่งยืน

กำเนิดวิธีทำเกษตรอินทรีย์แบบ Hugelkultur

ต้นกำเนิด Hugelkultur หรือการทำเกษตรบนคันดิน เริ่มต้นจากการสังเกตุธรรมชาติที่เกิดขึ้น การทับถมของเศษกิ่งไม้ใบไม้ขอนไม้จนก่อเกิดเป็นกองเศษอินทรีย์วัตถุในป่า นานวันเข้าก็ถูกย่อยสลายและกลายเป็นเนินดินหลวมๆ มีโพรงและไม่แน่น ซึ่งในบริเวณนั้น หากมีการนำต้นไม้หรือผักไปวาง ก็จะมีการเจริญเติบโตได้ดีกว่าการปลูกบนพื้นดินปกติที่ต้องรดน้ำใส่ปุ๋ย

เหมาะกับการปลูกพืชผักที่ไม่ต้องรดน้ำใส่ปุ๋ยบ่อยๆ และในระยะเวลาไม่นาน พืชผัก ต้นไม้ จะแทงรากและเจริญเติบโตได้ดีกว่าแม้ไม่มีการดูแลใดๆ

การทำเกษตรบนคันดิน แบบ Hugelkultur

วิธีการทำเกษตรแบบนี้ หลักการง่ายๆ คือ ปลูกพืชบนเนินที่เกิดจากการทับถมของกิ่งไม้ใบหญ้า แทนที่จะปลูกบนดินทั่วไป ลองสังเกตุดูในธรรมชาติบริเวณป่า ทำไมต้นไม้ถึงงอกงาม ไม่เพียงสภาพแวดล้อมที่เหมาะ แต่ปัจจัยสำคัญคือบริเวณโคนต้น ทั้งๆ ที่ต้นไม้น่าจะตายเพราะไม่มีแร่ธาตุอาหารเนื่องจากไม้ใหญ่ดึงไปใช้หมด แต่กลับกันว่าในบริเวณต้นไม้หรือกิ่งไม้ที่ล้มที่ร่วงทับถมกันในป่านั้น กลายเป็นพื้นที่ที่สามารถรักษาความชื้นได้ดีกว่าบริเวณอื่นโดยรอบ และมักจะมีตะไคร่ มอส หรือเห็ดเกาะตาม โดยเฉพาะในหน้าแล้ง ดินบริเวณขอนไม้ก็จะมีความชื้นมากกว่าบริเวณอื่น นี่ไม่รับถึงแร่ธาตุอาหารที่เกิดจากการย่อยสลายของซากพืช

เมื่อไม้ย่อยสลายก็จะทำให้ดินบริเวณนั้นมีความอุดมสมบูรณ์มากกว่าบริเวณอื่นด้วย ตลอดระยะเวลานานนับปี หลังจากที่เศษซากพืชถูกย่อยสลายจนหมดสิ้นแล้ว บริเวณดังกล่าวก็จะกลายเป็นกองดิน (mound) ที่มีธาตุอาหารมากมาย ที่เหมาะกับการปลูกพืชผักหรือต้นไม้ใหญ่ให้งอกงาม โดยแทบไม่จำเป็นต้องมีการดูแลเอาใจใส่

เมื่อสามารถใช้พื้นที่เหล่านั้นให้เกิดประโยชน์โดยการนำพืชผักไปปลูก จะมีอัตราการงอกสูง เทคนิคดังกล่าวนี้จึงเรียกกันว่า Hugelkultur ซึ่งเป็นภาษาเยอรมันแปลว่า mound culture น่าจะแปลเป็นภาษาไทยว่า วัฒนธรรมเนินดิน ซึ่งฟังดูแปลกๆ และไม่สื่อความหมายเกี่ยวกับการทำเกษตรมากนัก จึงอาจใช้ชื่อว่า Hugelkultur ตามเขามา จนกลายเป็น “การปลูกผักบนคันดิน” หรือ “การทำคันดินปลูกผัก” สำหรับเอาไว้เป็นแปลงเกษตรนั่นเอง

ปลูกพืชบนคันดินอย่างไรให้ได้ผล

วิธีการปลูกพืชผักบนคันดิน หรือจะทำเกษตบนคันไปเลย คือสร้างสภาพแวดล้อมจริงๆ ไปเลย คือการใช้ท่อนซุง ท่อนไม้ผุ หักหรือไม่ใช้ประโยชน์ พวกกิ่งไม้ เศษใบไม้ใบหญ้าต่างๆ นำมากองสุมๆ ให้เป็นเนิน แล้วนำเศษดินมาโปรยทับบางๆ จนก่อเกิดเป็นเนินดิน เป็นแปลงผัก แทนการขุดดินให้เป็นเนินสูง ซึ่งประโยชน์ของการทำเกษตรในแบบนี้ คือพืชผักที่เราปลูกนั้นจะได้รับสารอาหารจากกิ่งไม้เศษไม้ที่นำมากองสุมๆ เอาไว้และถูกย่อยสลายด้วยธรรมชาติ เป็นการช่วยให้สารอาหารและความชื้น เกิดขึ้นตามธรรมชาติ โดยแปลงเกษตรแบบนี้แทบไม่ต้องมีการดูแลหรือรดน้ำเลย หรือหากจำเป็นต้องใช้น้ำ ก็คือน้อยมาก ที่สำคัญ การทำเนินดินแบบนี้ จำเป็นต้องใช้เวลาให้เศษซากได้ย่อยสลายลงบางส่วนก่อน

ข้อดีของคันดินหรือเนินดินแบบ Hugelkulture

รากพืชเจริญเติบโตได้ดีและขยายได้เร็วขึ้น
ไม่ต้องดูแลมากเพราะแร่ธาตุสำหรับพืชมีมาก
ลดค่าใช้จ่ายเรื่องน้ำและปุ๋ย
ใช้งานได้นาน บางพื้นที่สามารถใช้งานได้เกิน 10 ปี

ประสิทธิภาพที่จะได้สำหรับการปลูกผักบนคันดิน Hugelkulture นี้ คือเราจะต้องทำให้คันดินหรือเนินดินมีการกองสุมให้สูงและกว้าง ยิ่งสูงและกว้างมากก็ยิ่งไม่ต้องเปลืองน้ำและปุ๋ยมาก

เทคนิคในการทำคันดินแบบ Hugelkultur

แนะนำให้เอาไม้หรือซากพืชที่สามารถย่อยสลายได้ในระยะเวลาสั้นๆ จำพวกไม้เนื้ออ่อน เศษใบไม้ที่มีกากใยน้อยๆ หรือถ้าหากนำไม้สดมากองสุม ตามธรรมชาติต้องใช้เวลาเป็นปีเพื่อจะได้คันดินหรือเนินดินแบบนี้ที่พร้อมสำหรับการปลูกพืช อาจใช้เศษพืชผักและจุลินทรีย์เป็นตัวช่วยเร่ง (คล้ายกับการทำกองปุ๋ยหมัก) รับรองว่าหากทำแล้วจะได้แปลงผักที่ไม่ต้องรดน้ำจนชุ่มไปอีกนานเลยทีเดียว และไม่ต้องกังวลไปกับเรื่องการย่อยสลายและเกิดความร้อนทำให้รากพืชไม่เดิน เพราะเมื่อมีการใช้ท่อนไม้ขนาดใหญ่ และไม่ใช่การสุมอัดลงในพื้นที่จำกัดแบบการทำปุ๋ยหมักที่ต้องทับถมกันจนแน่น ความร้อนที่มีจึงน้อยมาก อีกอย่าง การปล่อยให้ย่อยสลายไปก่อนในช่วงเวลาหนึ่ง จึงมั่นใจได้ว่า ระบบการย่อยสลายที่มีต่อหลังการปลูกพืชแล้ว จะไม่กระทบกับรากพืชอย่างแน่นอน

ข้อมูลระบุว่า

การทำแปลง Hugelkulture 1 ครั้งสามารถใช้งานได้ยาวนานเกิน 10 ปี

เอาไปลองกันเลย ผู้เขียนคิดว่าหากนำวิธีนี้มาจัดสวนล่ะก็ สวนจะอยู่กับเราไปอีกหลายสิบปีเลยทีเดียว ที่สำคัญไม่ต้องรดน้ำพรวนดินกันบ่อย ดีมากเลยแบบนี้

อ้างอิงข้อมูล+ภาพ การปลูกผักบนคันดิน / การปลูกพืชบนเนินดิน แบบ Hugelkultur
– www.inspirationgreen.com/hugelkultur.html
– www.bansuanporpeang.com/node/23168