ที่ดิน 1 ไร่ ทำอะไรได้บ้าง

หลายคนถามมาว่า มีที่ดิน 1 ไร่ จะทำเกษตรพอเพียงได้ไหม จะบอกว่า บางคนมีที่ดินแค่ 1 งาน (100 ตารางวา) ก็มีกินมีใช้ได้ชั่วลูกหลาน แต่นี่มีมากถึง 1 ไร่ หรือ 400 ตารางวา คิดว่าจะมีค่าขนาดไหน

ตัวอย่างของ ลุงจำลอง ฉิมมา ในอดีตได้เกษียณราชการมาบวชเป็นพระ 15 พรรษา และเดินธุดงค์มาที่หมู่บ้านอยู่เพราะญาติโยมนิมนต์ให้มาจำพรรษาอยู่ที่วัดแห่งหนึ่ง หลังจากสึกสมณเพศ ก็ตั้งใจมาตั้งรกรากถิ่นอยู่ สร้างเนื้อสร้างตัวจนมีที่ดิน 1 ไร่

บ้านลุงจำลองน่าอยู่ แม้จะมีพื้นที่เพียง 1 ไร่ ไม่มีไร่นาปลูกข้าว แต่อาศัยเก็บข้าวหล่นในนาเพื่อนบ้านกินในแต่ละปี ตามแต่ผู้มีน้ำใจจะให้เก็บ เพราะส่วนใหญ่ใช้รถเครื่องจักรเก็บเกี่ยว ไม่ได้ใช้คนลงแขกเหมือนอย่างสมัยก่อน ข้าวที่เก็บได้จึงมีน้อยบ้าง มากบ้างตามสภาพ

ลุงจำลอง ไม่มีสวนยาง ไม่มีไร่มันสำปะหลัง ไม่มีสวนผลไม้ ไม่มีไร่อ้อย ลุงจำลองอยู่กันสองคนตายายบนพื้นที่เล็กๆ แห่งนี้ แต่คุณลุงก็มีความสุขและทำงานให้ชุมชนอย่างเข้มแข็ง ชุมชนที่ว่าคือ ชุมชนหนองไม้แก่น เป็นชุมชนใหม่ที่ก่อตั้งมาประมาณ 30-40 ปี ไม่มีอัตลักษณ์ของชุมชน มีแต่วัฒนธรรมที่มาจากผู้คนที่มาตั้งถิ่นฐาน อพยพมาจากอีสานและภาคกลางเป็นส่วนใหญ่ จึงมีงานประเพณีแบบทั่วๆ ไป เช่น สงกรานต์ เข้าพรรษา ลอยกระทงและบุญกลางบ้าน

ในทั้งหมด 84 ตำบล วิถีพอเพียงของหนองไม้แก่น อ.แปลงยาว จ.ฉะเชิงเทรา โดยมีประธานองค์กรชุมชนครั้งแรกที่เข้าร่วมกลุ่มทั้งหมด 84 ตำบลกับ ปตท. ลุงเข้าร่วมกลุ่มวิถีพอเพียงแต่ก็ยังไม่เชื่อใจว่าจะทำได้หรือไม่ได้ โดยเพื่อนๆ ได้ชักจูงให้เข้าร่วมกลุ่ม จนลุงอายุได้ 74 ปีก็ได้รับเลือกให้เป็นประธานองค์กรชุมชน บ้านหนองไม้แก่น และก็เป็นหนึ่งในคนต่างถิ่นที่อพยพเข้ามาอาศัยอยู่หนองไม้แก่นแห่งนี้ หลังจากเกษียณอายุราชการแล้ว บวชพระเดินธุดงค์เข้ามาที่หมู่บ้าน ก่อนปักหลักใช้ชีวิตอยู่ที่นี้ มานานนับสิบปี

หนองไม้แก่น เป็นเขตป่าไม้ เป็นป่าสัมปทาน ป่าบ้านไม้แก่นจึงไม่แกร่งพอที่จะทนต่อการทำลายเพื่อการค้าได้ สภาพป่าจึงถูกทำลายเหลือแต่พันธุ์ไม้ที่ไม่มีคุณค่าทางเศรษฐกิจ ชาวบ้านหนองไม้แก่นรับแนวทางเศรษฐกิจพอเพียงในปี 2543 โดยมีหมู่บ้านเริ่มต้นอยู่ 2-3 หมู่บ้าน อย่างหมู่ 2 หมู่ 3 และหมู่ 8

มีจุดเด่นอยู่ที่เกิดกลุ่มต้นแบบลดหนี้สินได้อย่างเป็นรูปธรรม มีศูนย์เรียนรู้เศรษฐกิจพอเพียง มีแหล่งเรียนรู้และท่องเที่ยว คือ ฟาร์มอนุรักษ์ควาย อย่างมูร่าห์ฟาร์ม ที่สร้างขึ้นจากความมุ่งมั่นและตั้งใจของคุณรัญจวน เฮงตระกูลสิน ผู้ริเริ่มบุกเบิกฟาร์มเลี้ยงควายนม พันธุ์มูร่าห์แห่งแรกในประเทศไทย

ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2546 โดยมีจุดมุ่งหมายที่จะทำให้มูร่าห์ฟาร์ม เป็นฟาร์มปศุสัตว์อินทรีย์ (Organic Farm) ต้นแบบ ที่สนับสนุนการเลี้ยงควายนมพันธุ์มูร่าห์ให้เป็นกลายเป็นสัตว์เศรษฐกิจของประเทศไทย และผลิตน้ำนมที่ได้คุณภาพสูงสุด ตามมาตราฐานคุณสมบัติของนมอินทรีย์สากล (Organic Milk) จุดเด่นด้วย นมควาย ที่มีคุณภาพหาที่ไหนไม่ได้เพราะควายกำลังสูญพันธุ์ไปจากผืนดินไร่นาแล้ว

ร่ำรวยจากที่ดิน 1 ไร่

แม้คุณลุงจะไม่มีรายได้อะไรมาก แต่คุณลุงไม่มีหนี้สิน เพราะไม่ต้องกู้ยืมเงินนายทุนมาทำงานเกษตร ไม่มีหนี้สินเพราะไม่ต้องซื้อปุ๋ยเคมี ยาฆ่าหญ้า ยาฆ่าแมลง ไม่มีหนี้สินเพราะไม่เล่นการพนัน ไม่มีหนี้สินเพราะไม่อวดรวย อวดมั่ง อวดมี คุณลุงอยู่ได้ด้วยพื้นที่ 1 ไร่ เป็นที่ทำกิน ปลูกฝักไว้หลายชนิด อย่างผักสวนครัวรั้วกินได้ มีแทบทุกชนิด

มีผักไว้กินทุกอย่างที่ปลูก พริก กระเพา ผักบุ้ง ฯลฯ มีหมด ทำเองกินเอง ขุดบ่อไว้เลี้ยงปลาดุก เอาไว้กิน หรือไว้ขายถ้ามีคนมาซื้อ รอบบริเวณบ้านก็ร่มรื่นอยากกินเนื้อก็เลี้ยงไก่ไว้กินได้ไข่กินด้วย ได้ทำน้ำยาที่ใช้ในครัวเรือน เช่น น้ำยาสระผม น้ำยาล้างจาน น้ำยาซักผ้า ลดค่าใช้จ่ายประมาณเดือนละ 1,500 บาท

และสามารถทำยาอายุวัฒนะกินเองได้ ทำบัญชีครัวเรือน ทำให้ลดค่าใช้จ่ายส่วนตัว ลดการใช้แก๊ส โดยเก็บไม้ที่ตัดแล้วนำมาเผาถ่านใช้เองในบ้าน เช่น มะม่วง กิ่งสะเดา มันสำปะหลัง สับปะรด เผามากก็เอาไปขายได้ และเลี้ยงปลา เลี้ยงไก่ กิน เหลือก็ขาย ปลูกผักกินเอง เช่น ชะอม กระเพรา พริก ข่า ตะไคร้ ตะลึง ผักบุ้ง

เมื่อเข้าโครงการ 84 ตำบล วิถีพอเพียงคุณลุงได้รับความรู้จากเครือข่ายเพิ่มเติมด้านเตาเผาถ่าน เผาเศษไม้ที่ตัดจากสวนที่คนทิ้งไว้ ใช้ประโยชน์ไรไม่ได้มาก่อน ลุงก็นำมาเผาจนกลายเป็นที่ต้องการกระสอบละ 120 บาท มาสั่งซื้อผลิตได้ไม่ทัน

เพราะคุณลุงเผาเก่ง เผาได้ดีไม้แก่นที่เผานี้เป็นที่นิยมของผู้ประกอบอาชีพ ร้านอาหาร นำไปเผาเนื้อหอมอร่อย เป็นไม้ถ่านที่เผาแล้ว ไม่มีควัน คุณลุงมีเงินบ้าง ก็นำมาใช้สนับสนุนกิจกรรมชาวบ้าน เช่น ซื้อของใข้ในครัวเรือนจากกลุ่มอย่าง สบู่ น้ำยาล้างจาน ยาสระผม เงินก็หมุนเวียนในหมู่บ้าน ไม่ไหลออกไปไหนให้ยากจนกันอีก ส่วนยารักษาโรคก็เน้นเรื่องยาสมุนไพรจากป่าเป็นหลัก เป็นยาพื้นบ้าน

พลังชุมชนตำบลพอเพียง

ลุงจำลองได้ร่วมกับกลุ่มแกนนำเข้าร่วมกับโครงการรักษ์ป่าสร้างคน 84 ตำบลตามวิถีพอเพียง เพื่อเสนอแผนและขยายกิจกรรมการพึ่งพาตนเอง จัดการปุ๋ยอินทรีย์ ทางกลุ่มมีแนวทางจัดตั้งกองทุนทำโรงปุ๋ยอินทรีย์ใช้เองในชุมชนโดยการระดมทุนถือหุ้น ทำเองใช้เองลดการใช้สารเคมีในการผลิต

อีกคนที่อยู่อย่างพอเพียงในหมู่บ้านอย่าง นายถาวร สุวรรณไตร เพราะซึมซับจากพี่ชายนายวินัย สุวรรณไตรประธานโครงการ 84 ตำบลวิถีพอเพียงในวันนี้ และด้วยพื้นที่เพียง 1 งาน เขาปลูกพืช 100 ชนิด ตะไคร้ ขิง ข่า มีหมด ทำให้ครอบครัวลดรายจ่ายด้านอาหาร มีผักกินอีกกว่า 200 ชนิด แถมในสวนยังมีปลา 2 บ่อ

รายจ่ายก็มีแต่เวลาอยากกินเนื้อหมูและซื้อน้ำมันพืชเท่านั้น ส่วนของใช้อื่นๆ นั้นก็ทำใช้เองในครัวเรือนโดยฝีมือของลูกสะใภ้และภรรยา ที่เริ่มเข้าใจแนวทางพอเพียงและแนวคิดคุณถาวรบ้างแล้วเพราะเห็นผลเป็นรูปธรรมในการลดรายจ่าย ภรรยาและลูกเริ่มเพาะกล้าไม้ ขายดี และกลั่นตะไคร้หอมอีก ขายได้ มีเงินเก็บผักขายได้ รายได้เพิ่ม หนี้ในอดีตยังมีเหลือหนี้ที่ต้องใช้หนี้สิน 40.000 บาท คาดว่า อีกสองปีก็หมดแน่

เดินตามแนวทางเศรษฐกิจพอเพียง อยู่อย่างพอเพียง ทำเกษตรพอเพียง ทำแล้วมีความสุข กลายเป็นผู้ที่ร่ำรวย แม้ไม่ใช่เงินทอง แต่ไม่อดตาย และไม่มีหนี้สิน

ที่มา : สวนเพื่อนพอเพียง และ มูร่าห์ฟาร์ม

ความเห็นของผู้เขียน จากที่ศึกษาการทำเกษตรพอเพียงในพื้นที่จำกัด สรุปสุดท้ายแล้วคือ การทำเกษตรจะสามารถพออยู่พอกินได้ได้ อาจมีรายได้จากภาคเกษตรบ้าง แต่ไม่ถึงกับร่ำรวย แต่หากเปลี่ยนจากการเพาะปลูก ไปเป็นการเลี้ยงสัตว์ รายจ่ายอาจเพิ่มขึ้น แต่รายได้ก็มีมากกว่าการเพาะปลูกอย่างแน่นอน ทั้งนี้ก็ขึ้นอยู่กับว่า จะพอเพียงแค่ไหน เพราะความพอเพียงของแต่ละคน ไม่เท่ากัน

การถนอมมะนาว ไว้ใช้ตอนราคาแพง

แม้ว่าช่วงนี้จะผ่านพ้นอากาศหนาวจัดมาได้สองสามวัน แต่ในบางภาค ก็ยังเจอกับมรสุมและอุทกภัยสาหัสเอาการ ป

อ่านเรื่องนี้เพิ่มเติม

พืชใช้น้ำน้อย ทนแล้ง และให้ผลผลิตดี

ตัวอย่างโครงการปลูกพืชที่ต้องการน้ำน้อย กลุ่มพืชทนแล้ง ของสำนักงานเกษตรและสหกรณ์จังหวัดต่างๆ

อ่านเรื่องนี้เพิ่มเติม

ข้าวหอมมะลิจากทุ่งกุลาร้องไห้

ข้าวหอมมะลิ ข้าวชนิดแรกที่ขึ้นทะเบียนข้าว GI สายพันธุ์เด่นคือ พันธุ์ข้าวขาวดอกมะลิ 105 และพันธุ์ กข

อ่านเรื่องนี้เพิ่มเติม

ข้าวไร่สามเดือน พันธุ์ทนแล้ง ให้ผลผลิตเร็ว

ข้าวไร่สามเดือน สายพันธุ์ที่ให้ผลผลิตเร็วในเวลาแค่ 3 เดือนเท่านั้น มีทั้งหมดถึง 5 สายพันธุ์

อ่านเรื่องนี้เพิ่มเติม

เลี้ยงกุ้งเครฟิช เริ่มต้นอย่างไร

อยากเลี้ยงกุ้ง แต่ไม่รู้จะเริ่มอย่างไร เรามีคำตอบสำหรับมือใหม่หัดเลี้ยง กุ้งเครฟิช

อ่านเรื่องนี้เพิ่มเติม

การปลูกแก้วมังกร เริ่มต้นวิธีง่าย ๆ แต่ได้ผลผลิตจริง

แก้วมังกร เป็นผลไม้นอกสายตาของนักเกษตร มีน้อยบ้านที่จะปลูกไว้ หากดูตามสภาพ ต้นมะม่วงหาว มะนาวโห่ ยัง

อ่านเรื่องนี้เพิ่มเติม

กดเพื่อดูสินค้าชิ้นนี้

กดเพื่อดูสินค้าชิ้นนี้

กดเพื่อดูสินค้าชิ้นนี้

คุณก็รีวิวบทความเราได้ แค่แชร์ แนะนำ หรือบอกต่อให้กับเพื่อนคุณ 💚