ต้นมันปู ยอดผักรสดี ประโยชน์มากมาย : บทความน่ารู้ เกษตรอินทรีย์แบบพอเพียง

ต้นมันปู มันอียาง หรือ นกนอนทะเล ผักพื้นบ้านที่มากด้วยคุณประโยชน์ แถมยังเป็นที่นิยมของคนทุกภาค

มันปู ชื่อวิทยาศาสตร์ ว่า Glochidion littorale Blume Baill. อยู่ในวงศ์ Euphorbiaceae เป็นสมุนไพรโบราณ แต่เรารู้จักและคุ้นเคยในรูปแบบของ ผักพื้นบ้าน โดยเฉพาะ ภาคใต้ นิยมนำมาทำเป็น ผักเคียง จิ้มน้ำพริก หรือ รับประทานคู่กับ ขนมจีนน้ำยาใต้

ทุกบ้าน ทุกโต๊ะ ไม่ว่าจะเป็นในร้านอาหาร หรือร้านตามข้างถนน มักจะเห็น ยอดมันปู อยู่คู่กับผักเคียงอื่น ๆ อีกหลากหลายชนิด นั่นจึงเป็นที่น่าสังเกตุว่า ทำไมผักชนิดนี้ถึง ขายได้ขายดี และเป็นที่นิยม

ไม่เพียงแต่ในภาคใต้เท่านั้น ภาคอื่น ๆ ทั่วประเทศ ก็นิยมรับประทาน ยอดมันปู เช่นเดียวกัน

ต้นมันปู ลักษณะทั่วไป

เป็นไม้พุ่มขนาดใหญ่ ไม่ผลัดใบ มีความสูงของต้น อยู่ที่ประมาณ 2-3 เมตร สามารถสูงได้ถึง 15 เมตร ปลายกิ่งห้อยลง ส่วนใหญ่จะขึ้นเองตามธรรมชาติ ในอดีต ไม่ค่อยนิยมปลูกกันตามบ้านเรือน เพราะหาได้ทั่วไปตามป่าพรุ และพบได้ตามป่าดิบชื้นทั่วไป ในแถบภาคใต้ของประเทศ แต่ปัจจุบัน สามารถนำมาปลูกไว้ติดบ้าน หรือปลูกไว้สร้างรายได้ ก็ดีไม่ใช่เล่น

ขอบคุณภาพจาก เทคโนโลยีชาวบ้าน

ใบมันปู มีใบเดี่ยว เรียงสลับสองข้างของกิ่ง ขอบใบเรียบ ปลายใบแหลม ผิวใบเกลี้ยงทั้งสองด้าน เส้นแขนงใบ 5-7 คู่ ก้านใบสั้น หน้าใบมีสีเขียวอ่อนกว่าหลังใบ ใบอ่อนและก้านอ่อนมีสีแดงหรือสีม่วงอมแดง เมื่อใบแก่จะเปลี่ยนเป็นสีเขียว
ดอกมันปู ออกเป็นช่อ ขนาดเล็ก มีสีเขียวอ่อน แยกเพศ แต่อยู่ในต้นเดียวกัน ออกเป็นกระจุกตามง่ามใบ มันปูจะออกดอก ระหว่างเดือน ตุลาคม-มีนาคม
ผลมันปู ผลแก่สีชมพูถึงแดง มีลักษณะกลมแป้น ภายในผลมี 10-12 พู ผลจะแตกเมื่อแห้ง มี 10-12 เมล็ด เมล็ดมีขนาดเล็ก ค่อนข้างกลม มีเยื่อสีแดงหุ้ม ติดที่ปลายของแกนผล

เราจะพบ ต้นมันปู ขึ้นในป่าน้ำกร่อย และบริเวณชายป่าพรุ ทั่วไป มีเขตการกระจายพันธุ์ส่วนใหญ่อยู่ทาง ภาคใต้ ของประเทศไทย ในต่างประเทศ ก็สามารถพบได้ที่ อินเดีย ศรีลังกา เวียดนามใต้ และมาเลเซีย

ต้นมันปู ขยายพันธุ์อย่างไร

สามารถขยายพันธุ์ได้โดย การเพาะเมล็ด การตอนกิ่ง และ การแยกหน่อที่ได้จากต้นแม่ มันปูสามารถขึ้นได้ในทุกสภาพดิน ชอบความชื้น แสงแดดปานกลาง พบมากตามชายป่าพรุ ที่มีน้ำกร่อยทางภาคใต้ น้ำท่วมเล็กน้อยจะไม่ตาย ทนแล้งได้ในระดับหนึ่ง

มันปูนั้น มีประโยชน์ทางสมุนไพรหลายอย่าง ส่วนที่ใช้เป็นสมุนไพร จะเป็น ราก และ ลำต้น มีสรรพคุณ แก้ร้อนใน เป็นยาบำรุง ใบและยอดอ่อน นำมาเป็นเครื่องเคียง รับประทานคู่กับอาหารได้หลายประเภท

การปลูกต้นมันปูไว้ติดบ้าน

อาจปลูกให้ห่างจากตัวบ้านเล็กน้อย เนื่องจากเป็นต้นไม้ที่สูงใหญ่ สามารถสูงได้ถึง 15 เมตร การปลูกในปีแรก ควรเอาใจใส่รอบหลุมปลูกให้ดี กำจัดวัชพืชบ่อย ๆ เพื่อไม่ให้มาแย่งสารอาหาร

ทั้งนี้ การตัดแต่งยอดไม่ให้สูงมาก ก็เป็นประโยชน์ในการเก็บผลผลิตในภาคหน้า ระยะเวลาเก็บเกี่ยว ประมาณ 3 ปี หรือคิดว่าหากต้นมันปู เริ่มให้ยอด ที่สามารถเก็บขายได้ ก็อาจทำการเก็บยอด อาทิตย์ละ 2 ครั้ง ยอดอ่อนจะค่อย ๆ แตกออกในเวลาไม่นาน

นอกจากยอดอ่อน จะนำมารับประทานเป็นผักเคียง จิ้มน้ำพริก หรือกินกับอาหารหลากหลายเมนู โดยเฉพาะที่เห็นกันชินตาคือ ขนมจีน ซึ่งคู่กันได้อย่างลงตัวแล้ว ยอดมันปู ยังมีสรรพคุณทางสมุนไพรอีกด้วย เช่น รากและต้น แก้ร้อนใน เป็นยาบำรุงกำลัง

หากใครมีไว้ติดบ้าน รับรองไม่เสียหาย เพราะจัดเป็นสมุนไพรชั้นดีอีกชนิดหนึ่ง ที่ควรปลูกไว้ติดบ้าน อ่านเพิ่มเติมเรื่อง ผักสวนครัวที่ควรปลูกไว้ติดบ้าน

ประโยชน์ของ ยอดมันปู

รากและลำต้นของ มันปู มีสรรพคุณแก้ร้อนใน เป็นยาบำรุงร่างกายขนานแท้ หากเทียบ คุณค่าทางอาหารใน 100 กรัม ของยอดมันปู จะพบว่า

มีเบต้าแคโรทีน 5,646 ไมโครกรัม
เส้นใยอาหาร 16.7 กรัม
วิตามิน A 941 ไมโครกรัม
คาร์โบไฮเดรต 25.2 กรัม

รวมไปถึงการต้านอนุมูลอิสระ ชลอแก่ ด้วยเบต้าแคโรทีนสูง มีวิตามิน A สูงมากเมื่อเทียบกับผักอีกหลายชนิด เป็นรองแค่มันเทศ ที่มีวิตามิน A ถึง 961 ไมโครกรัม แต่สามารถชนะ แครอท ที่มีเพียง 852 ไมโครกรัมเท่านั้น

กินยอดมันปูบ่อย ๆ ช่วยชลอแก่ได้ดี รับประทานอาหาร หรือกินข้าวในมื้อต่อไป หรือจะไปแวะชิม ขนมจีนร้านข้างบ้าน อย่าลืม หยิบยอดมันปูมาซักกำใหญ่ ๆ ไว้จิ้มกับน้ำพริก หรือกินเป็นผักเคียงเสียหน่อย ช่วยให้ร่างกายได้ประโยชน์หลายอย่างเลยนะ